Home Reizen van Jan en Carla
Turkije
ISTANBUL
samen met
Els en Wim kop
9 t/m 15 september 1990
Istanbul is een stad in Turkije en is met ruim 16 miljoen inwoners de grootste stad van het land.
Istanbul heeft een zeer strategische ligging. Ze ligt in het westen van het land, deels in Europa en deels in Azië en is daarmee een van de weinige steden ter wereld die in twee continenten ligt. De Bosporus, die Europa van Azië scheidt, loopt door Istanbul heen en komt in het zuiden in de Zee van Marmara en in het noorden in de Zwarte Zee uit.
Ooit bouwden Griekse kolonisten hier Byzantium en later, onder de Romeinen, werd Constantinopel hoofdstad van het Byzantijnse Rijk. Nòg later werd het de hoofdstad van het Ottomaanse Rijk, maar toen met de naam Istanbul. En uiteindelijk van Turkije.
Beyazitplein
Wat de Albert Cuyp-markt is voor Amsterdam, is het Beyazitplein voor Istanbul. Het ligt in het Europese deel van de stad. Er wordt van alles verkocht: van tapijten en stoffen tot huishoudelijke en decoratieve artikelen. Er hangt een gezellige sfeer. Er lopen frisdrankverkopers, die het drankje op een heel bijzondere manier in het bekertje schenken.
Aan de noordkant van het plein staat de poort van de Universiteit van Istanbul. Aan de oostkant van het plein staat de Beyazit Moskee.
Topkapipaleis
Sultan Mehmet II gaf in 1459 de opdracht tot het bouwen van dit paleis, dat het bekendste voorbeeld van een serail (oosters paleis) is. In de eeuwen daarna werd het paleis door verschillende sultans uitgebreid om uiteindelijk plaats te bieden aan zo’n 5000 (!) mensen: de sultan en zijn familie, de harem en de bedienden.
Het Topkapı-paleis lijkt te zijn opgebouwd rond een wirwar van binnenplaatsen, maar in werkelijkheid is deze opstelling heel bewust uitgekozen. De een na de andere binnenplaats zorgde ervoor dat onder meer de woonvertrekken, troonzaal, bibliotheek, harem en terrassen makkelijk bereikbaar waren.
Van 1465 tot 1853 was het paleis de residentie van de Osmaanse sultan in Istanbul en het centrum van de Osmaanse heerschappij.
Het paleis ligt op het punt tussen de Gouden Hoorn en de Zee van Marmara, met uitzicht over de Bosporus. Nu is het een museum.
Het aquaduct van Valens
Dit Byzantijnse aquaduct uit 373 voorzag Constantinopel van vers water. Het aquaduct is een van de indrukwekkendste staaltjes van weg- en waterbouw in de geschiedenis. Het bestond uit een heel stelsel van kanalen en bruggen dat uitmondde in grote ondergrondse cisternen in de stad.
Het was oorspronkelijk zo'n 100 km lang en reikte tot in het woud van Thracië.
Vóór de tijd van Valens kreeg de stad van twee aquaducten zijn water. Een rivier zoals de Tiber bij Rome was niet voorhanden en dat beperkte de groeimogelijkheden van de stad behoorlijk. Valens bracht daar met zijn kunstmatige rivier verandering in, waardoor de stad een echte wereldstad kon worden. In de loop van de 5e eeuw werd het systeem nog eens verbreed en verlengd tot zo'n 240 km naar het noordwesten.
Het bleef tot 626 ongeschonden, toen er door oorlog grote schade werd aangebracht. In de 9e eeuw was het waterstelsel weer volop in gebruik en de kruisvaarders konden rond 1100 hun ogen niet geloven: Constantinopel had een kwart miljoen inwoners. De grootste 'wereldsteden' die zij kenden, zoals Londen of Parijs (beide wèl aan een rivier) waren in die tijd niet groter dan 15.000 inwoners. Delen van het systeem waren nog tot in de 19e eeuw in gebruik.
De Süleyman-moskee
Deze moskee werd ontworpen door de architect Sinan, de grootste architect van het Ottomaanse rijk, in opdracht van de Ottomaanse sultan Süleyman I. De bouw duurde van 1550 tot 1557.
Nadat Constantinopel in 1453 in Ottomaanse handen was, werd de grote kathedraal van de stad, de Hagia Sophia, in gebruik genomen als moskee (Aya Sofia). In de loop van de 15e en 16e eeuw werden veel nieuwe moskeeën gebouwd, meestal volgens een ontwerp afgeleid van de Aya Sofia, die de grootste bleef. Süleyman wilde daar verandering in brengen door een nog grotere moskee te laten bouwen. Hij zag zichzelf als opvolger van de legendarische koning Salomo, die de eerste tempel op de Tempelberg bouwde.
De locatie van de Süleyman-moskee, hoog boven de stad uittorenend, geeft inderdaad de indruk dat de moskee de grootste van de stad is. In feite is hij echter iets kleiner dan de Aya Sofia. Nadat de Aya Sofia begin 20e eeuw in een museum werd veranderd, werd de Süleyman de grootste moskee van Istanbul.
Aan de voorkant van de moskee bevinden zich vier minaretten. De binnenplaats is al heel indrukwekkend.
De Hagia Sophia of Aya Sofia (= heilige wijsheid)
Tegenwoordig is het een museum. De Hagia Sophia bevindt zich in het oude stadscentrum op het Europese deel van Istanbul.
Het gebouw werd aanvankelijk opgetrokken als kathedraal van Constantinopel onder het Byzantijnse Rijk. Deze eerste kerk uit de 4e eeuw werd door brand verwoest, waarna onder keizer Justinianus I omstreeks 536 het huidige gebouw werd geconstrueerd. Enkele decennia later stortte de koepel van de Hagia Sophia in, waarschijnlijk ten gevolge van een aardbeving het jaar ervoor. Daarna is de koepel met iets kleinere diameter herbouwd. De bouw was van grote betekenis voor de orthodoxe Kerk en het Byzantijnse Rijk en is het eerste voorbeeld van Byzantijnse architectuur. De Hagia Sophia was eeuwenlang ook de grootste kathedraal ter wereld. De gigantische koepel bevindt zich op 56 m hoogte en heeft een diameter van 33 m. De kostbare marmeren zuilen, maar vooral de luchtigheid van de wanden die de koepel ogenschijnlijk moeiteloos dragen - terwijl hij in feite gedragen wordt door een ingenieus systeem van pijlers, bogen en halve koepels - rechtvaardigen wat Justinianus zou hebben uitgeroepen toen hij de kerk voor de eerste keer zag: “Salomo, ik heb u overtroffen!”.
Na de verovering van Constantinopel door het Ottomaanse Rijk in 1453 werd de Hagia Sophia een moskee en ging Aya Sofia heten. Hiervoor werd het gebouw voorzien van minaretten en werd het kruis op de centrale koepel vervangen door een halve maan. Binnenin werden zes platen met o.a. de namen van Allah en Mohammed aangebracht.
De Byzantijnse muurschilderingen en mozaïeken werden met een witte pleisterlaag bedekt.
In 1934 werd de moskee door Atatürk tot een seculier gebouw gemaakt en werd het een museum. Oude mozaïeken werden opnieuw zichtbaar gemaakt.
In 1985 werd het gebouw door de UNESCO tot werelderfgoed verklaard.
De afgelopen jaren is de roep om de Aya Sofia opnieuw tot moskee te bestemmen toegenomen. De regerende AKP van Erdoğan is een warm pleitbezorger van het idee. Tegenstanders zien in de plannen een verdere poging tot islamisering van het land.
De Sultan Ahmetmoskee of de Blauwe Moskee
Deze moskee ligt tegenover de Aya Sofia, en werd aan het begin van de 17e eeuw in opdracht van sultan Ahmed I gebouwd.
De koepel is kleiner dan die van de Aya Sofia, en steunt op 4 logge pijlers die daarom de bijnaam ‘olifantenpoten’ dragen.
De moskee heeft ook als enige in Istanbul 6 minaretten. Zij getuigen van de rijkdom en de wil van de sultan om die rijkdom uit te stralen. De islamitische wereld reageerde hier negatief op, omdat de Alharammoskee in Mekka ook 6 minaretten telde. Uiteindelijk bekostigde de sultan daarom de bouw van een zevende minaret in Mekka om te vermijden dat één van de minaretten van de Blauwe Moskee afgebroken moest worden.
Bij de ingang van de moskee is een helling gebouwd zodat sultan Ahmet te paard de moskee binnen kon gaan en pas hoefde af te stijgen bij de koninklijke loge.
De Blauwe Moskee is in werkelijkheid niet blauw maar grijs. De moskee werd vernoemd naar de 20.000 17de-eeuwse tegels uit Iznik die in het interieur zijn verwerkt. De marmeren mihrab (gebedsnis) bevat ook een fragment van de Kaäba van Mekka. De binnenplaats is even groot als de moskee zelf.
Het Hippodroom
Dit was een soort stadion uit de Romeinse tijd in Constantinopel. Het werd gebruikt voor wagenrennen en andere vormen van publiek vermaak. Het Hippodroom werd gebouwd tussen 203 en 330. Hiervan zijn vrijwel geen resten over; waar het gebouw stond loopt nu een weg. Wel is de ovale vorm bewaard gebleven. Ook de twee obelisken die er stonden zijn bewaard gebleven. Een ervan, de Theodosius-obelisk, hoort oorspronkelijk niet thuis in Istanbul. Dit van oorsprong Egyptisch monument ter ere van farao Toetmosis III werd door keizer Theodosius I naar Constantinopel, het huidige Istanbul, overgebracht en geplaatst aan de Hippodroom.
De Basilica Cisterne
Dichtbij de Aya Sofia onder het voormalige Hippodroom ligt de ingang naar het zogenaamde ‘ondergrondse paleis’, de Basilica Cisterne of Yerebatan Saray. Dit is een enorm waterreservoir van 143 bij 65 meter en omstreeks 9 meter hoog, waardoor de capaciteit ongeveer 80.000 kubieke meter bedraagt. In de cisterne staan 336 zuilen, die het geheel van binnen het aanzicht van een basiliek lijken te geven.
De Basilica Cisterne werd in de 6e eeuw door de Byzantijnse keizer Justinianus aangelegd als wateropslagplaats voor zijn paleis. Dergelijke wateropslagplaatsen vindt men door heel Istanbul; ze werden aangelegd om in tijden van belegering over voldoende schoon drinkwater te kunnen beschikken. Het water om de cisterne te vullen werd door middel van een aquaduct aangevoerd vanaf het 19 km ten noorden van Istanbul gelegen woud.
Galatabrug
De Galatabrug is een brug over de Gouden Hoorn die de westelijke wijken en de oostelijke met elkaar verbindt. Met zijn twee verdiepingen en een lengte van 466 meter en een breedte van 80 meter, is de Galatabrug de langste beweegbare brug ter wereld. Het wegdek is 42 meter breed, met drie rijbanen en aan beide zijden een trottoir. Ook is er een tramverbinding over de Galatabrug.
De Galatabrug dankt zijn bekendheid als één van de bekende bezienswaardigheden in Istanbul mede aan de vele vissers die je er dagelijks op de kade vindt. Op het onderste niveau van de brug bevinden zich veel (vis)restaurants.
De toren staat op een heuvel op een druk en gezellig pleintje en is vanaf meerdere punten in Istanbul te zien, onder andere vanaf de Bosporus. Een lift brengt je op een hoogte van 52 meter waar je uit kunt stappen en dan een fantastisch uitzicht hebt.
De eerste Galatatoren is gebouwd in 528 ten tijde van het Byzantijnse Rijk, maar werd verwoest tijdens de Kruistochten. In 1348 is de Galatatoren herbouwd en vormde de toren het hart van de wijk Galata. De Turken veroverden de Galatatoren in 1453.
Yeni Cami of Nieuwe Moskee van de Sultan Moeder
De Yeni Moskee of Nieuwe Moskee ligt niet ver van de Galatabrug. Sultan Mehmet III liet de moskee in het begin van de 18de eeuw bouwen ter ere van de sultanmoeder. Zij werd op de leeftijd van drie jaar gevangengenomen en groeide op in de harem van de sultan, waar ze langzaamaan opklom tot vrouw van de sultan en moeder werd van sultan Mehmet III. Aan de moskee hebben drie verschillende architecten gewerkt. De moskee heeft 2 minaretten, maar liefst 66 koepels en een mooie binnenplaats.
Dolmabahçe paleis
Het Dolmabahçe Paleis ligt aan de westelijke (Europese) zijde van de Bosporus. Dolmabahçe was oorspronkelijk een baai in de Bosporus. In de 18e eeuw werd deze gedempt door de Ottomaanse Sultans, waardoor hier een soort keizerlijke tuin ontstond. Hier is de naam Dolmabahçe van afgeleid, dolma betekent vullen en bahçe tuin.
In de tijd van het Ottomaanse rijk diende het paleis als administratief centrum.
Het grote gebouw bestaat uit maar liefst 285 kamers, 46 zalen, 6 badkamers en 68 toiletten en is overvloedig gedecoreerd met marmer, porselein, kristal en goud.
Het paleis was de laatste residentie van de Ottomaanse sultans.
Atatürk, de stichter van de Turkse Republiek, vestigde zich in het kolossale paleis in 1927 en overleed hier in 1938.
Binnen fotograferen was niet toegestaan.
Buiten het paleis staan zigeuners met beren aan een ketting. Een van hen slaat een arm om me heen ... griezelig, vies en doodeng!
Kapali Çarşi of Grote Bazaar
Dit is een van de grootste overdekte markten ter wereld; een winkelgebied van 58 straten en meer dan 6000 winkeltjes is echt reusachtig.
Wanneer je de Grand Bazaar binnenloopt, denk je in een doolhof terecht te zijn gekomen. Toch is de markt opgebouwd volgens een logisch stratenplan. Elk gedeelte van de bazaar heeft zijn eigen specialisatie. Zo vind je de zilversmeden in de ene straat en de tapijtverkopers in een andere.
Chora kerk
De Chorakerk ligt niet in de buurt van andere bezienswaardigheden. Het was dan ook een stevige tippel om er te komen.
Maar niet voor niets, want dit is een van de mooiste Byzantijnse kerken ter wereld.
De kerk werd in het jaar 550 gebouwd. Het eerste gebouw is echter verwoest tijdens een aardbeving, waarna de kerk in de 11e eeuw werd herbouwd .
De schitterende Byzantijnse fresco’s en mozaïeken waarmee het interieur is bedekt stammen uit de 14de eeuw en zijn prachtig bewaard gebleven. In het begin van de 16de eeuw veranderden de Ottomanen de kerk namelijk in een moskee, waarbij ze de schilderingen met kalk bedekten. Deze werden pas ontdekt in 1860.
Waterpijp
Bosporus
De Bosporus is de zeestraat die Istanbul in tweeën verdeelt, Europa en Azië van elkaar scheidt en de Zee van Marmara met de Zwarte Zee verbindt. De zeestraat is 32 km lang en op zijn smalste punt 640 meter breed .
Uitstapje naar Bursa
Bursa ligt ten zuiden van Istanbul, aan de overzijde van de Zee van Marmara in het Aziatische gedeelte van West-Turkije, op de lager gelegen hellingen van het Uludağ- gebergte Het is een grote stad en een belangrijk centrum voor de zijde- en katoenindustrie.
Bursa werd in 184 v. Chr. gesticht door Prusias I, en hij noemde de stad naar zichzelf: Proussa. Duizend jaar eerder was de regio echter al bewoond. In de Ottomaanse tijd was Bursa de eerste hoofdstad en werd wel ‘geschenk van god’ genoemd. Tegenwoordig is de bijnaam ‘het Groene Bursa’ want er groeien veel bomen en planten in Bursa zoals cipressen en pijnbomen.
Ulu Camii of Grote Moskee
Bursa heeft net zoals veel Turkse steden een Grote Moskee, de Ulu Camii. Deze staat middenin het oude stadscentrum. Het is een redelijk oude moskee die werd gebouwd onder het Ottomaans bewind. Hij heeft 20 koepels en een reusachtige bidzaal.
Yeşil Camii en Yeşil Türbe (Groene moskee en Groene Mausoleum)
De bekendste bezienswaardigheden in Bursa zijn de Yeşil Camii en Yeşil Türbe, gelegen op een heuvel in het oosten van de stad. De naam van de moskee is duidelijk: hij is bekleed met groene faïencetegels. De moskee heeft verschillende ingangen, waarvan er een is gebouwd met muqarnas.
De muren binnen zijn gedeeltelijk bedekt met donkergroene en blauwe tegels uit Izmir.
Tegenover de moskee staat de achthoekige Yeşil Türbe of Groene Mausoleum.
De 5e sultan van het Osmaanse Rijk Mehmet I ligt in het Groene Mausoleum begraven. Om hem heen liggen zijn zonen. Achter (!) hem zijn vrouwen.
Ulu Dag of Grote Berg
Ten zuiden van Bursa ligt Mount Ulu Dag, een nationaal park en een skigebied dat bereikbaar is met een kabelbaan. Buiten de winter komt men hier graag wandelen. Als wij er zijn wordt het donker en gaat het regenen. Dit geeft een prachtig mysterieus sfeertje.
Maar in Bursa schijnt weer de zon!
Laatste keer in de lobby van het hotel
Home Reizen van Jan en Carla